1) Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn: SLS là chất hoạt động bề mặt anion cổ điển, tạo bọt mạnh, nhũ hoá và làm sạch rất hiệu quả; được dùng rộng rãi trong dầu gội, sữa tắm, sữa rửa mặt, kem đánh răng, cùng nhiều chế phẩm dược phẩm dạng rửa trôi. 
Nguồn gốc: Công nghiệp tổng hợp từ rượu lauryl (thường bắt nguồn dầu dừa/dầu cọ hoặc tổng hợp hoá dầu), sau đó sulfat hoá và trung hoà với NaOH để thu muối natri.

2) Cấu trúc hóa học và đặc tính sinh học

Cấu trúc hóa học: Công thức chung C₁₂H₂₅OSO₃⁻ Na⁺; đuôi C12 kỵ nước gắn với đầu sulfate ưa nước tạo micelle khi vượt CMC, làm giảm sức căng bề mặt và cuốn trôi bã nhờn/chất bẩn. 
Đặc tính & vai trò sinh học:

• Làm sạch/nhũ hoá mạnh, tạo bọt dày; nhưng có thể chiết xuất lipid lớp sừng nếu nồng độ/pH không tối ưu → cảm giác khô căng sau rửa.

• Chuẩn kích ứng da trong da liễu thực nghiệm (mô hình “SLS patch test”) vì khả năng gây kích ứng phụ thuộc liều–thời gian rất đặc trưng.

3) Ứng dụng trong y học

• Tá dược dược phẩm: SLS dùng như chất làm ướt, nhũ hoá, tăng hoà tan, và tăng thấm qua da/niêm mạc trong một số hệ dẫn thuốc (cần kiểm soát liều để tránh kích ứng).

• Chăm sóc răng miệng: trong kem đánh răng, SLS giúp phân tán mảng bám, ổn định bọt; một số nghiên cứu ghi nhận không khác biệt đáng kể về mảng bám/viêm lợi giữa công thức có–không SLS, nhưng SLS tăng nồng độ fluoride trong nước bọt/mảng bám hoặc ức chế enzym hình thành glucan – cơ chế có lợi chống tái bám dính.

4) Ứng dụng trong mỹ phẩm

• Dầu gội/sữa tắm/sữa rửa mặt: thành phần tạo bọt/chất tẩy rửa chính (primary surfactant) trong công thức truyền thống.

• Sản phẩm rửa tay/khử bẩn: nhờ hoạt tính bề mặt mạnh, dễ phối với co-surfactant (betaine, APG) để cải thiện dịu da mà vẫn giữ hiệu năng.

5) Hiệu quả vượt trội của hoạt chất

• Hiệu năng làm sạch–tạo bọt rất cao, bền trong phạm vi pH rộng, chịu cứng nước tốt, giá thành hợp lý → lợi thế kinh tế–kỹ thuật.

• Chuẩn hoá tính năng: do dữ liệu vật lý–hoá học và da liễu đồ sộ, SLS là “mốc tham chiếu” để tối ưu blend mildness (giảm % SLS, bổ sung amphoteric/non-ionic) đạt cân bằng làm sạch/độ dịu.

6) Các nghiên cứu lâm sàng & khoa học (tóm tắt – URL & tác giả liệt kê ở mục 11)

• An toàn mỹ phẩm/CIR: Kết luận an toàn trong sản phẩm rửa trôi nếu được “formulated to be non-irritating”; kích ứng tăng theo nồng độ và thời gian lưu trên da.

• Kích ứng chuẩn (patch test): Nhiều nghiên cứu mô tả quan hệ nồng độ–thời gian với đáp ứng viêm da do SLS; phản ứng SLS thường cao hơn so với SLES, và rõ rệt hơn APG (dịu).

• Răng miệng: Bằng chứng về ảnh hưởng đến fluoride/sinh học mảng bám theo hướng có lợi; song cũng có báo cáo tróc niêm mạc/loét miệng ở người nhạy cảm.

• Tăng thấm da/TDDS: Các tổng quan cập nhật xác nhận surfactant anion như SLS có thể tăng thấm qua da nhưng đồng thời gây thay đổi biểu bì → cần tối ưu hệ và nồng độ.

7) Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng

Nguy cơ tiềm ẩn:

• Kích ứng da/niêm mạc, rát mắt khi dùng nồng độ cao hoặc thời gian tiếp xúc dài; người có viêm da cơ địa/da rất nhạy cảm/loét miệng tái phát dễ bị khó chịu hơn.
  Hướng dẫn an toàn:

• Ưu tiên sản phẩm rinse-off, không để lưu trên da.

• Phối hợp co-surfactant dịu (betaine, APG, amino-acid surfactants), thêm chất dưỡng ẩm và đệm pH 5–6 để giảm khô rít.

• Tránh vùng mắt/niêm mạc nhạy cảm; nếu dễ loét miệng, có thể chọn kem đánh răng không SLS.

8) Thương hiệu/sản phẩm ứng dụng hoạt chất

(Thành phần có thể thay đổi theo thị trường/năm sản xuất; nên kiểm tra nhãn hàng chính thức)

• Kem đánh răng: nhiều dòng mass-market (Colgate, Crest, Pepsodent…) sử dụng SLS như chất tạo bọt tiêu chuẩn.

• Chăm sóc tóc–cơ thể: các dòng shampoo/body wash truyền thống của nhiều nhãn FMCG lâu năm (ví dụ P&G/Unilever) thường có SLS hoặc phối SLS/SLES; các phiên bản “sulfate-free” thay bằng hệ dịu hơn.

9) Định hướng phát triển & xu hướng tương lai

• Giảm nồng độ SLS + tối ưu blend dịu để đạt “làm sạch đủ – mildness tốt” (SLS + betaine/APG), đồng thời cải thiện độ nhớt/bọt.

• Phân khúc “sulfate-free/mildness-first” tiếp tục tăng; SLS vẫn hiện diện như chuẩn so sánh hoặc thành phần phụ ở mức thấp trong công thức hiện đại.

• Ứng dụng dược: khảo sát vai trò tăng thấm có kiểm soát trong hệ TDDS/niêm mạc, với ràng buộc chặt về kích ứng và độc tính cục bộ.

10) Kết luận

Sodium Lauryl Sulfate là surfactant mạnh – chuẩn mực – giàu dữ liệu, mang lại hiệu năng làm sạch/nhũ hoá/bọt vượt trội và chi phí hợp lý. Giá trị của SLS trong mỹ phẩm hiện đại nằm ở thiết kế công thức: dùng đúng nồng độ, rửa trôi nhanh, và phối hợp co-surfactant dịu để cân bằng hiệu quả và an toàn – đặc biệt với người da/niêm mạc nhạy cảm.

---

11) Nguồn tham khảo (URL + tên tác giả, không chèn trong từng mục)

• https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Sodium-Lauryl-Sulfate — PubChem

• https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Sodium-dodecyl-sulfate — PubChem

• https://journals.sagepub.com/doi/10.3109/10915818309142005 — E.J. Fiume (CIR Expert Panel)

• https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1034/j.1600-0536.2003.480105.x — H. Löffler

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12641575/ — H. Löffler

• https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0190962284701939 — M.V. Dahl

• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10506142/ — H. Sabri