Ricinus Communis (Castor) Seed Oil Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

1) Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn: Castor Oil (dầu thầu dầu) là dầu thực vật thu từ hạt Ricinus communis. Dầu có độ nhớt cao, phân cực hơn đa số dầu thực vật nhờ ricinoleic acid – acid béo hydroxyl hóa chiếm ưu thế → cho cảm giác dưỡng “đầm”, bám tốt, hòa tan tốt các hoạt chất tan trong dầu.
Nguồn gốc:

• Ép lạnh (virgin/cold-pressed): giữ mùi đặc trưng, phổ hợp chất thiên nhiên phong phú.

• Tinh luyện (refined/RBD): màu–mùi trung tính, ổn định hơn; tạp protein gần như loại bỏ → giảm nguy cơ dị ứng qua đường bôi.

---

2) Cấu trúc hóa học & đặc tính sinh học

Thành phần acid béo điển hình:

• Ricinoleic acid (12-hydroxy-oleic): ~75–90% – thành phần quyết định tính chất đặc thù.

• Oleic, linoleic: phần còn lại (thường <20%).
  Ý nghĩa cấu trúc – sinh học:

• Nhóm –OH trên ricinoleic acid làm tăng độ phân cực & liên kết hydro, giúp dầu có độ bám và khả năng hòa tan một số hoạt chất tốt hơn (pigment, UV filters dầu, retinoids, CoQ10…).

• Emollient + occlusive nhẹ–trung bình: giảm TEWL, làm mềm lớp sừng.

• Chống viêm/giảm đau hỗ trợ: ricinoleic acid thể hiện hoạt tính antinociceptive/anti-inflammatory trong mô hình tiền lâm sàng.

• Tăng thấm qua da (permeation co-enhancer): nhiều mô hình ex-vivo/in-vitro dùng castor oil để tăng thấm dược chất xuyên da.

---

3) Ứng dụng trong y học

• Đường uống (cổ điển – ngoài phạm vi mỹ phẩm): castor oil là thuốc nhuận tràng; cơ chế đã được làm rõ qua thụ thể prostaglandin EP3 sau khi thủy phân thành ricinoleic acid.

• Bôi ngoài – liền thương/giảm ngứa: báo cáo ca và loạt ca ghi nhận cải thiện liền thương/giảm ngứa khi thêm chế phẩm chứa thành phần từ castor oil; dữ liệu còn hạn chế và dị biệt về công thức.

• Giảm đau/chống viêm: ricinoleic acid cho thấy hiệu quả giảm phù nề/đau trong mô hình động vật; gợi ý vai trò làm dịu trong công thức bôi.

Nhìn chung, vai trò “y học” khi bôi ngoài chủ yếu là dầu nền hỗ trợ hàng rào và mang hoạt chất; các RCT quy mô lớn còn ít.

---

4) Ứng dụng trong mỹ phẩm

• Dưỡng ẩm – phục hồi hàng rào: nền cream/ointment/lip balm cho da khô, nứt nẻ; phù hợp công thức hand/foot care, body balm.

• Tẩy trang/dầu làm sạch: nhờ độ phân cực tương đối cao, castor oil kéo sạch màu/bụi bẩn tốt khi phối với ester nhẹ và chất nhũ hóa.

• Trang điểm & màu: tăng độ bám sắc tố (son, mascara, kẻ mắt).

• Chất mang hoạt chất: hòa tan/ổn định retinoids, CoQ10, carotenoid; thường phối cùng dầu nhẹ để giảm cảm giác “dính”.

• Biến tính PEG (ví dụ PEG-40 Hydrogenated Castor Oil): dùng làm solubilizer/emulsifier cho hương liệu, dầu thơm trong toner/mist.

---

5) Hiệu quả vượt trội – so sánh

• So với dầu giàu oleic (olive/avocado): castor oil bám tốt & hòa tan mạnh các chất kỵ nước nhờ nhóm –OH trên ricinoleic acid; phù hợp son/mascara, cleansing oil.

• So với dầu rất giàu linoleic (grapeseed/sunflower): nuôi dưỡng đậm hơn nhưng có thể nặng mặt với da dầu → thường pha loãng 10–50% trong pha dầu để cân bằng cảm giác thoa.

• So với dung môi ester tổng hợp: castor oil mang chống oxy hóa nội tại và tính tăng thấm, giúp giảm lượng chất tăng thấm tổng hợp trong một số công thức.

---

6) Các nghiên cứu lâm sàng & khoa học (tóm tắt + URL & tên tác giả cuối URL)

1. Tổng quan thành phần – vai trò ricinoleic acid: ricinoleic chiếm ~75–90% acid béo; giải thích các tính chất độc đáo của dầu.
   URL: https://www.scielo.br/j/cta/a/jtzR5bpyvr9Fm6WYDrRqt7t/?lang=en (Yeboah)

2. Cơ chế dược lý đường uống: ricinoleic acid hoạt hóa thụ thể EP3 → nhuận tràng & co bóp tử cung.
   URL: https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1201627109 (Tunaru) ; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22615395/ (Tunaru)

3. Kháng viêm/giảm đau tiền lâm sàng: ricinoleic acid giảm phù nề/đau trong nhiều mô hình so sánh với capsaicin; không gây kích thích kiểu capsaicin khi bôi tại chỗ.
   URL: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1781768/ (Vieira) ; https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0014299900007275 (Vieira)

4. Tăng thấm qua da: mô hình transdermal cho thấy castor oil (5–10%) tăng thấm dược chất qua da.
   URL: https://www.scielo.br/j/bjps/a/DRSFfcWNQcWzDrWC4QRzTQf/?format=pdf&lang=en (Sarwar) ; https://www.researchgate.net/publication/322388344_The_enhancement_effect_of_castor_oil_on_the_permeability_of_flurbiprofen_as_transdermal_gel (Alaayedi)

5. Lâm sàng ca/loạt ca – liền thương/giảm ngứa: bổ sung chế phẩm có thành phần castor oil giúp đóng vết thương trong 38 ngày ở bệnh nhân khó tuân thủ (báo cáo ca).
   URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23466724/ (Romeo)

6. Đánh giá an toàn CIR – dầu castor & dẫn xuất: CIR kết luận an toàn trong thực hành sử dụng; bản cập nhật 2024 xem xét lại tần suất & nồng độ dùng; PEG-30/-40 HCO được đánh giá an toàn (tới 100% cho PEG-30/-40 HCO; tới 50% cho một số PEG-castor khác).
   URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18080873/ (CIR Panel) ; https://www.cir-safety.org/sites/default/files/RRSum_CastorOil_122024.pdf (CIR Staff) ; https://www.cir-safety.org/sites/default/files/pegoil122012final_faa-final%20for%20posting.pdf (Belsito) ; https://cir-reports.cir-safety.org/view-attachment?id=a54bc38f-8e74-ec11-8943-0022482f06a6 (Burnett)

7. Thông tin công nghệ – PEG-40 HCO: nguồn gốc & vai trò emollient/emulsifier/solubilizer; lưu ý 1,4-dioxane trong quá trình ethoxyl hóa được loại bỏ ở sản phẩm đạt chuẩn.
   URL: https://www.specialchem.com/cosmetics/inci-ingredients/peg-40-hydrogenated-castor-oil (SpecialChem)

(Ghi chú: Bằng chứng lâm sàng ở người cho dầu castor bôi ngoài đơn chất còn hạn chế; dữ liệu mạnh nằm ở cơ chế/tiền lâm sàng và an toàn thành phần.)

---

7) Tác dụng phụ & lưu ý khi sử dụng

• Dị ứng/nhạy cảm: hiếm khi bôi ngoài; dầu tinh luyện hầu như không còn protein. Luôn patch test 24–48 giờ trước khi dùng diện rộng.

• Da dầu/dễ bít tắc: do độ nhớt và “bám” cao, nên pha loãng (10–50% trong pha dầu) hoặc dùng ở nồng độ 1–5% trong nhũ tương cho da mặt.

• Thai kỳ: không uống vì có thể kích thích co bóp tử cung; bôi ngoài nồng độ mỹ phẩm thông thường không nhằm mục đích này.

• PEG-castor (PEG-40 HCO…): chọn nhà cung cấp đạt chuẩn để kiểm soát tạp 1,4-dioxane/ethylene oxide theo quy định; dùng theo nồng độ CIR khuyến nghị.

• Bảo quản: tránh nhiệt/ánh sáng/không khí; ưu tiên chai tối màu, nắp kín.

---

8) Thương hiệu & sản phẩm tiêu biểu

• The Ordinary – 100% Organic Cold-Pressed Castor Oil (hair/brow/skin oil).

• Briogeo / SheaMoisture / Kérastase (một số dòng tóc): dùng castor oil hoặc PEG-40 HCO trong serum tóc/dầu dưỡng.

• Nhiều toner/mist nước hoa hồng dùng PEG-40 Hydrogenated Castor Oil làm solubilizer cho hương liệu và dầu thơm.
  (Thành phần có thể thay đổi theo khu vực/năm; luôn kiểm tra INCI thực tế trên bao bì.)

---

9) Định hướng phát triển & xu hướng tương lai

• Hệ dẫn truyền nano (nanoemulsion/NLC/SLN): tận dụng tính phân cực & tăng thấm của castor oil để tối ưu tải – giải phóng các hoạt chất khó tan (retinoids, CoQ10, carotenoid).

• Công thức “barrier-first”: phối niacinamide–ceramide–panthenol + castor oil liều thấp cho da khô/viêm mạn tính nhẹ.

• Trang điểm bền màu: chuẩn hóa độ nhớt/chiều dài chuỗi ester ricinoleate để tăng bám sắc tố nhưng vẫn dễ tẩy rửa.

• PEG-castor thế hệ mới “green-PEG/free-PEG”: solubilizer có nguồn gốc sinh học, kiểm soát nghiêm tạp chất quy định (EO/1,4-dioxane).

---

10) Kết luận

Castor Oil là dầu nền đặc thù nhờ ricinoleic acid chiếm ưu thế: dưỡng ẩm, bám tốt, hỗ trợ tăng thấm và chống viêm/giảm đau mức hỗ trợ. Trong mỹ phẩm, nó nổi bật ở vai trò chất mang hoạt chất và thành phần tạo cảm quan/bền màu (đặc biệt trong make-up & cleansing). An toàn sử dụng đã được CIR xác nhận khi dùng đúng nồng độ/quy chuẩn; cần thêm RCT ở người cho các tuyên bố điều trị cụ thể.

---

11) Nguồn tham khảo

• https://www.scielo.br/j/cta/a/jtzR5bpyvr9Fm6WYDrRqt7t/?lang=en (Yeboah)

• https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1201627109 (Tunaru)

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22615395/ (Tunaru)

• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1781768/ (Vieira)