Zinc Oxide (CI 77947) Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

1. Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn:
Zinc Oxide (ZnO), hay kẽm oxit, là một khoáng chất vô cơ tự nhiên được sử dụng rộng rãi trong mỹ phẩm, dược phẩm và đặc biệt là trong kem chống nắng vật lý. Đây là một trong số ít hoạt chất có khả năng bảo vệ toàn phổ – chống lại cả tia UVA và UVB, đồng thời có đặc tính kháng viêm, làm dịu da và kháng khuẩn nhẹ.

Nguồn gốc:
Zinc Oxide được chiết xuất từ quặng kẽm tự nhiên như zincite, sau đó tinh chế và xử lý bằng công nghệ hiện đại để tạo dạng vi hạt hoặc nano phục vụ cho mỹ phẩm.

---

2. Cấu trúc hóa học và đặc tính sinh học

Cấu trúc hóa học:

• Công thức phân tử: ZnO

• Dạng tinh thể: wurtzite, zinc blende hoặc amorphous

• Không tan trong nước, có độ ổn định quang học cao và chỉ số khúc xạ mạnh (n ≈ 2.0).

Đặc tính sinh học:

• Phản xạ & tán xạ tia UV: Ngăn chặn tia UVA (320–400 nm) và UVB (280–320 nm).

• Kháng khuẩn nhẹ: Ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây mụn (Propionibacterium acnes).

• Khả năng làm dịu: Giảm viêm, đỏ, và kích ứng da.

• Tính tương thích sinh học cao: Không xâm nhập sâu vào da, an toàn cho cả trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.

---

3. Ứng dụng trong y học

• Điều trị da liễu: ZnO được dùng trong kem trị hăm tã, kem kẽm oxide điều trị viêm da, bỏng nhẹ, trầy xước.

• Thuốc mỡ sát khuẩn: Dạng Calamine Lotion chứa ZnO giúp giảm ngứa, kháng viêm.

• Băng vết thương: ZnO được dùng trong băng y tế để thúc đẩy tái tạo mô và giảm nhiễm khuẩn.

Nghiên cứu:

• Singh et al., 2019 (PubMed: 30697701): ZnO nano có khả năng diệt khuẩn và thúc đẩy lành da nhanh hơn 25% so với nhóm đối chứng.

• European SCCS, 2020: Xác nhận Zinc Oxide an toàn khi dùng ngoài da đến nồng độ 25%, kể cả dạng nano có phủ bề mặt.

---

4. Ứng dụng trong mỹ phẩm

• Kem chống nắng vật lý: Bảo vệ da toàn phổ UVA + UVB bằng cơ chế phản xạ ánh sáng, phù hợp da nhạy cảm.

• Kem dưỡng và kem BB/CC: Giúp tạo lớp màng mờ, làm sáng da tự nhiên.

• Sản phẩm trị mụn: Giảm viêm, tiêu sưng, làm dịu vùng da bị mụn.

• Mỹ phẩm cho trẻ nhỏ: Thành phần chủ đạo trong kem hăm tã, phấn rôm, nhờ tính an toàn và kháng khuẩn tự nhiên.

---

5. Hiệu quả vượt trội của hoạt chất

Giá trị vượt trội:

• Bảo vệ toàn phổ UVA1, UVA2 và UVB.

• Không phân hủy dưới ánh nắng, không sinh nhiệt gây kích ứng.

• Không hấp thụ vào da, giảm nguy cơ rối loạn nội tiết.

• Thân thiện môi trường, an toàn cho sinh vật biển.

---

6. Các nghiên cứu lâm sàng và khoa học

• González et al., 2018 (ScienceDirect): ZnO có hiệu quả hấp thụ tia UV lên đến 98% khi sử dụng nồng độ 20%.

• SCCS Report 2020 (European Commission): An toàn ở nồng độ ≤25% trong sản phẩm bôi ngoài da.

• Nohynek et al., 2010 (Toxicology Letters): Dạng nano ZnO không xâm nhập vào lớp biểu bì và không gây độc tính hệ thống.

• FDA Report (2021): Xếp ZnO vào nhóm GRASE (Generally Recognized As Safe and Effective) – an toàn và hiệu quả trong kem chống nắng.

---

7. Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng

Nguy cơ tiềm ẩn:

• Dạng bột có thể gây kích ứng hô hấp nhẹ nếu hít phải.

• Một số người có thể cảm thấy da khô hoặc để lại màng trắng (white cast) nếu hạt quá lớn.

Hướng dẫn an toàn:

• Dùng ZnO nồng độ ≤25%.

• Ưu tiên dạng nano phủ bề mặt (silica, alumina) để tăng thẩm mỹ và giảm white cast.

• Không dùng dạng xịt trực tiếp lên mặt hoặc vùng hở.

---

8. Thương hiệu và sản phẩm ứng dụng

Thương hiệu nổi bật:

• EltaMD – UV Clear Broad Spectrum SPF 46

• La Roche-Posay – Anthelios Mineral SPF 50+

• CeraVe – Hydrating Mineral Sunscreen SPF 30

• Aveeno Baby – Continuous Protection Lotion

• Innisfree – Intensive Triple Care Sunscreen SPF 50+

Sản phẩm tiêu biểu:

• EltaMD UV Elements SPF 44: chứa 10% ZnO + 5.5% TiO₂, bảo vệ toàn phổ, phù hợp da nhạy cảm.

• CeraVe Mineral Sunscreen SPF 50: bổ sung ceramide và niacinamide, tăng khả năng dưỡng ẩm.

---

9. Định hướng phát triển và xu hướng tương lai

• Nano ZnO phủ sinh học: Giảm white cast, tăng hiệu quả tán xạ UV.

• Sunscreen hybrid: Kết hợp ZnO với các bộ lọc hữu cơ thế hệ mới như Tinosorb S, Uvinul A Plus.

• Thân thiện môi trường biển: Phát triển ZnO có khả năng phân hủy sinh học.

• Ứng dụng dược liệu: ZnO đang được nghiên cứu kết hợp với peptide và vitamin E để tăng khả năng phục hồi da.

---

10. Kết luận

Zinc Oxide (CI 77947) là một hoạt chất khoáng vật toàn diện trong mỹ phẩm hiện đại – vừa chống nắng phổ rộng, vừa chống viêm và kháng khuẩn nhẹ, an toàn tuyệt đối cho mọi loại da.
Nhờ tính ổn định, không gây kích ứng và thân thiện với môi trường, ZnO tiếp tục giữ vị trí “chuẩn vàng” trong kem chống nắng vật lý và được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong sản phẩm chăm sóc da nhạy cảm, trẻ em, và dược mỹ phẩm y khoa.

---

11. Nguồn tham khảo

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30697701 – Singh et al.

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20045002 – Nohynek et al.

• https://health.ec.europa.eu/publications/sccs-opinion-zinc-oxide_en – SCCS Report 2020

• https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0045653518302112 – González et al.

• https://www.fda.gov/drugs/oversight-nonprescription-drugs/status-ingredients-under-graze-rulemaking – FDA 2021

• https://cosmeticsinfo.org/ingredient/zinc-oxide – CosmeticsInfo.org

• https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Zinc-oxide – PubChem Database

• https://www.mdpi.com/journal/cosmetics/articles – MDPI Cosmetics Journal