1) Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn:
Calcium sulfate là muối vô cơ gồm cation Ca²⁺ và anion sulfate SO₄²⁻. Trong mỹ phẩm, nó chủ yếu đóng vai trò phụ gia công nghệ: bulking/độn khối, làm đục (opacifying), điều biến độ nhớt và đôi khi là mài mòn rất nhẹ trong một số hệ bột/kem. Ở dược phẩm, CaSO₄ là tá dược (độn/điều chỉnh lưu biến) và trong ngoại khoa–nha khoa, dạng hemihydrat/di-hydrat được dùng làm vật liệu lấp đầy xương/giải phóng kháng sinh.

Nguồn gốc:
Tồn tại tự nhiên dưới dạng gypsum (CaSO₄·2H₂O) và anhydrite (CaSO₄); plaster of Paris là hemihydrat (CaSO₄·½H₂O) thu được khi nung gypsum. Ngoài ra, CaSO₄ cũng được tổng hợp công nghiệp và tiêu chuẩn hóa trong các dược điển/đăng bạ nguyên liệu.

---

2) Cấu trúc hóa học & đặc tính sinh học

Cấu trúc – dạng tồn tại:

• Anhydrit: CaSO₄ (ít nước).

• Dihydrat (gypsum): CaSO₄·2H₂O – phổ biến nhất trong tự nhiên.

• Hemihydrat (plaster of Paris): CaSO₄·½H₂O – khi trộn nước sẽ kết tinh trở lại thành dihydrat và rắn chắc.

Đặc tính nổi bật & vai trò sinh học:

• Trơ hoá học ở điều kiện mỹ phẩm; phân ly rất hạn chế → hầu như không có tác dụng sinh học đặc trị trên da.

• Tương tác vật lý với hệ nhũ/surfactant/polymer giúp điều chỉnh độ nhớt – độ đục – cảm quan.

• Ở mô xương, CaSO₄ resorbable (tự tiêu) và có tính tương hợp sinh học, vì vậy dùng làm chất lấp đầy khuyết hổng xương và nền mang kháng sinh (beads/hạt).

---

3) Ứng dụng trong y học

• Ngoại khoa/chỉnh hình: hạt CaSO₄ mang kháng sinh (antibiotic-impregnated calcium sulfate, AICS) hỗ trợ điều trị nhiễm trùng xương/ổ viêm sau mổ, lấp đầy khuyết hổng và giải phóng cục bộ kháng sinh. Các tổng quan và nghiên cứu lâm sàng gần đây ghi nhận tỷ lệ liền xương và kiểm soát nhiễm trùng cao với hồ sơ an toàn thuận lợi.

• Nha khoa/implant: CaSO₄ (đơn pha/biphasic với β-TCP) được dùng trong bảo tồn ổ răng, nâng xoang, quanh implant, nhờ tự tiêu và phóng thích calci–sulfat điều hòa vi môi trường liền thương.

(Lưu ý: những ứng dụng này thuộc y khoa – phẫu thuật, không phải chăm sóc da thông thường.)

---

4) Ứng dụng trong mỹ phẩm

• Sản phẩm bột (phấn rời/pressed powder, bath powder): độn khối, cải thiện độ rải/chống vón, tạo cảm giác bề mặt mịn.

• Kem/nhũ – sữa rửa mặt/dầu gội: làm đục/opacifying, giữ cấu trúc và điều biến độ nhớt trong nền surfactant hoặc nhũ tương.

• Kem đánh răng & sản phẩm mài mòn rất nhẹ: CaSO₄ có thể góp phần mài mòn dịu (khi phối hợp với các muối calci khác).

• Mặt nạ/đắp tạo khối (ít gặp trong công nghiệp hiện đại): dùng hemihydrat để “đông cứng” cơ học—ứng dụng mang tính thủ công/trị liệu spa nhiều hơn là mỹ phẩm đại trà.

---

5) Hiệu quả vượt trội của hoạt chất

Với vai trò phụ gia công nghệ (so với muối vô cơ khác như Na₂SO₄, talc):

• Độ trơ cao – tương thích tốt với đa số polymer/surfactant; ít can thiệp mùi–màu.

• Kiểm soát cảm quan bột tốt hơn một số muối tan hoàn toàn (ít hút ẩm mạnh như MgSO₄ heptahydrat).

• Tự tiêu (đối với ứng dụng y khoa xương), khác với titanium dioxide/oxit sắt vốn là sắc tố bền không tiêu.

Giá trị mang lại: giúp ổn định – đồng nhất – tối ưu cảm quan cho sản phẩm, đồng thời là vật liệu y sinh có bằng chứng lâm sàng trong bối cảnh phẫu thuật xương/nha khoa.

---

6) Các nghiên cứu lâm sàng & khoa học (tóm tắt)

• AICS trong nhiễm trùng xương: Nghiên cứu đoàn hệ và tổng quan hệ thống cho thấy hạt CaSO₄ tẩm kháng sinh đạt tỷ lệ tiệt khuẩn/union cao, biến chứng hệ thống thấp; phù hợp như giải pháp mang thuốc tại chỗ.

• Khuyết hổng xương – vật liệu thay thế: Tổng quan cho thấy CaSO₄ (đơn pha hoặc phối β-TCP) là vật liệu thay thế xương tổng hợp hiệu quả cho lấp đầy khuyết hổng, hỗ trợ tân tạo xương và tự tiêu sau thời gian theo dõi.

• Nha khoa lâm sàng: CaSO₄ được ứng dụng trong implant dentistry, hỗ trợ ổn định cục máu đông – dẫn hướng liền thương quanh implant/ổ răng.

• An toàn mỹ phẩm: Báo cáo CIR về nhóm sulfate vô cơ (có CaSO₄) kết luận an toàn trong điều kiện sử dụng hiện nay với vai trò bulking/opacifying/viscosity-increasing/abrasive và độc tính kích ứng thấp ở nồng độ điển hình.

(Chi tiết URL và tác giả ở phần “Nguồn tham khảo”.)

---

7) Tác dụng phụ & lưu ý khi sử dụng

• Bôi ngoài da: nhìn chung an toàn – ít kích ứng; nếu công thức có hạt thô có thể gây rát cơ học trên nền da nhạy cảm.

• Hít phải bụi mịn: cần kiểm soát kích thước hạt và điều kiện sản xuất để hạn chế kích ứng cơ học đường hô hấp (chuẩn GMP/công thái học).

• Trong công thức:

  • Tối ưu tỷ lệ – thứ tự pha trộn để tránh kết tinh/lắng.

  • Khi dùng như opacifier/độn, cần phân tán đồng đều; với nền surfactant, theo dõi độ nhớt/cảm quan sau chu kỳ ổn nhiệt.

  • Dùng dạng dược–mỹ phẩm (kiểm soát tạp kim loại nặng/vi sinh).

---

8) Thương hiệu mỹ phẩm hoặc sản phẩm ứng dụng

Vì CaSO₄ là phụ gia công nghệ, các thương hiệu thường không quảng bá như “hoạt chất ngôi sao”; bạn sẽ thấy “Calcium Sulfate / Calcium Sulfate Hydrate (CI 77231)” ở cuối bảng INCI của:

• Phấn rời/pressed powder, bath powder (độn – chống vón – cải thiện độ rải).

• Sữa rửa mặt/dầu gội/sữa tắm (làm đục – điều biến độ nhớt).

• Kem đánh răng (mài mòn nhẹ – ổn định khối).

---

9) Định hướng phát triển & xu hướng tương lai

• “Formulation tối giản” (minimal INCI): ưu tiên điện ly/phòng ổn định trơ như CaSO₄ để giảm polymer tổng hợp, giữ tính bền – cảm quan.

• Vật liệu y sinh “tự tiêu mang thuốc”: tiếp tục tối ưu hạt CaSO₄ tẩm kháng sinh và vật liệu song pha (β-TCP/CaSO₄) nhằm kéo dài phóng thích, giảm biến chứng, mở rộng từ chấn thương chỉnh hình sang bàn chân đái tháo đường/nhiễm trùng mạn.

• Nha khoa số hoá: kết hợp CaSO₄ với khuôn in 3D cho lấp đầy hình học chính xác, rút ngắn thời gian hồi phục.

---

10) Kết luận

Calcium sulfate không phải “hoạt chất tác động sinh học” điển hình cho skincare, nhưng là phụ gia công nghệ rất hữu ích: độn khối, làm đục, điều biến độ nhớt, mài mòn dịu—góp phần ổn định và nâng trải nghiệm sản phẩm. Ở y khoa, CaSO₄ có giá trị lâm sàng rõ rệt như vật liệu tự tiêu và nền mang kháng sinh. Khi chọn đúng cấp nguyên liệu – kích thước hạt – quy trình phân tán, CaSO₄ giúp tối ưu hiệu năng – tính ổn định – chi phí của công thức.

---

11) Nguồn tham khảo (URL + tên tác giả)

1. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Calcium-Sulfate – NCBI (PubChem Authors)

2. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Calcium-Sulfate-Dihydrate – NCBI (PubChem Authors)

3. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Calcium-Sulfate_-Hemihydrate – NCBI (PubChem Authors)

4. https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/cosing/details/30535 – European Commission (CosIng)

5. https://ec.europa.eu/growth/tools-databases/cosing/reference/functions/list/OPACIFYING – European Commission (CosIng)