Nhóm chống viêm và làm dịu da, Nhóm dưỡng ẩm và phục hồi da

Capric Acid Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

23/09/2025 01 lượt xem

1) Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn:
Capric Acid (còn gọi Decanoic Acid, C10:0) là một acid béo bão hòa chuỗi trung bình – MCFA. Ở dạng tinh khiết, nó là chất lỏng/ bán rắn, mùi nhẹ, tan trong dung môi hữu cơ. Trong chăm sóc da, Capric Acid và dẫn xuất của nó (đặc biệt Caprylic/Capric Triglyceride – CCT) được ưa chuộng nhờ độ dịu, cấp ẩm tốt, tạo cảm giác mượt – “không nhờn nặng”.

Nguồn gốc:

  • Tự nhiên: chiết từ dầu dừa, dầu nhân cọ (giàu hỗn hợp MCFA).

  • Tổng hợp/công nghiệp: phân đoạn – tinh chế acid béo từ dầu thực vật; hoặc este hóa (tạo triglyceride C8/C10 dùng rộng rãi trong mỹ phẩm).

2) Cấu trúc hóa học & đặc tính sinh học

Cấu trúc:

  • Công thức phân tử: C₁₀H₂₀O₂; công thức cấu tạo: CH₃(CH₂)₈COOH.

  • Thuộc nhóm MCFA → điểm nóng chảy thấp, tính linh động cao trong nền công thức so với acid béo chuỗi dài (C16–C22).

Đặc tính & vai trò sinh học:

  • Tương hợp sinh học tốt; dễ tham gia chuyển hóa năng lượng (β-oxidation).

  • Có hoạt tính kháng khuẩn (đặc biệt khi gắn – “conjugate” vào peptide/kim loại hoặc ở dạng hỗn hợp MCFA).

  • Trong thần kinh học, Decanoic Acid thể hiện tác dụng chống co giật độc lập với xeton, cơ chế chính: ức chế thụ thể AMPA và điều biến chuyển hóa ty thể/PPARγ.

3) Ứng dụng trong y học

  • Thần kinh học (động kinh kháng trị): Decanoic Acid là thành phần hoạt tính quan trọng trong chế độ ăn sinh ceton kiểu MCT; đã được chứng minh giảm hoạt tính kích thích qua ức chế AMPA, góp phần kiểm soát cơn co giật và cải thiện dấu ấn chuyển hóa thần kinh.

  • Rối loạn ty thể/chuyển hóa: hoạt hóa PPARγ, thúc đẩy sinh học ty thể, gợi ý lợi ích tiềm năng ở một số bệnh di truyền chuyển hóa.

  • Kháng khuẩn/kháng nấm: MCFA (bao gồm C10) có khả năng làm rối loạn màng vi sinh, giảm tăng sinh; khi biến đổi cấu trúc (ví dụ gắn C10 lên peptide), hoạt tính kháng khuẩn được tăng cường đáng kể.

(Chi tiết nghiên cứu ở mục 6.)

4) Ứng dụng trong mỹ phẩm

  • Dẫn xuất Caprylic/Capric Triglyceride (CCT):

    • Emollient – làm mềm: cho cảm giác mượt, nhẹ, không dính, cải thiện độ trượt – lan trải.

    • Dung môi/tăng thấm cho hoạt chất tan trong dầu (vitamin tan trong dầu, ester hoạt tính).

    • Ổn định cảm quan: giảm “nặng mặt”, tăng độ bóng mượt tóc/da.

    • Độ an toàn cao cho cả da nhạy cảm; hầu như không gây kích ứng/mẫn cảm trong thử nghiệm độc tính mỹ phẩm chuẩn.

  • Capric Acid tự do: thi thoảng dùng ở hàm lượng thấp trong xà phòng/sữa rửa/son môi nhằm hiệu chỉnh cảm quan – nhũ hóa; tuy nhiên trong mỹ phẩm chăm sóc da hiện đại, dạng este CCT phổ biến hơn nhờ độ dịu và ổn định vượt trội.

5) Hiệu quả vượt trội của hoạt chất

  • So với acid béo chuỗi dài (palmitic/stearic): C10 nhẹ – không bít tắc, tăng độ mượt/độ lan; ít gây “nặng – bí” trong công thức.

  • So với lauric acid (C12): lauric có xu hướng kháng khuẩn mạnh hơn, nhưng Capric/CCT lại dịu – mềm hơn, phù hợp da nhạy cảm/da khô và làm tá dược nền cho công thức cao cấp.

  • Giá trị y học riêng: Decanoic Acid có bằng chứng cơ chế rõ ràng trong động kinh, giúp phân biệt với các acid béo khác vốn chủ yếu đóng vai trò cấu trúc – dưỡng ẩm.

6) Các nghiên cứu lâm sàng & khoa học (tóm lược)

  • Cơ chế chống co giật qua AMPA: Nghiên cứu trên mô hình lát hồi hải mã cho thấy Decanoic Acid trực tiếp ức chế thụ thể AMPA, giảm dẫn truyền kích thích, không phụ thuộc xeton.

  • Điều biến ty thể/PPARγ: Trên mô hình bệnh ty thể, C10 kích hoạt PPARγ, tăng sinh học ty thể; giải thích một phần tác dụng của MCT ketogenic diet.

  • Lâm sàng/định hướng: Tổng quan và nghiên cứu mới nhấn mạnh chế độ ăn giàu Decanoic Acid như một chiến lược bổ sung cho động kinh kháng trị.

  • An toàn & dùng rộng rãi trong mỹ phẩm (CCT): CIR và các tổng quan độc tính cho thấy CCT an toàn theo thực hành sử dụng hiện nay; không gây kích ứng/nhạy cảm đáng kể, độc tính thấp.

  • Kháng khuẩn: Tổng quan cơ chế chỉ ra acid béo (bao gồm C10) có thể phá vỡ màng, ức chế vận chuyển chất dinh dưỡng; một số biến đổi C10 (gắn kim loại hoặc peptide) làm tăng mạnh phổ tác động.

URL + tác giả nằm ở mục 11 (theo yêu cầu).

7) Tác dụng phụ & lưu ý khi sử dụng

  • Trên da: Capric Acid tự do ở nồng độ cao có thể gây kích ứng nhẹ; CCT nhìn chung rất dịu, ít gây kích ứng/mẫn cảm.

  • Dị ứng nguồn nguyên liệu: người dị ứng dừa/nhân cọ cần cân nhắc (dạng este CCT có nguồn gốc từ dầu dừa/nhân cọ đã tinh chế).

  • Bảo quản: MCFA/este khá ổn định; vẫn nên tránh oxy hóa bằng đóng gói kín, bổ sung vitamin E khi cần.

  • Y học: việc dùng MCT/Decanoic Acid đường uống cho động kinh phải theo chỉ định chuyên khoa dinh dưỡng – thần kinh.

8) Thương hiệu/sản phẩm ứng dụng (tiêu biểu)

  • CeraVe Moisturizing Cream / Daily Moisturizing Lotion – bảng thành phần ghi Caprylic/Capric Triglyceride (emollient chính).

  • La Roche-Posay Toleriane Sensitive/Fluide – thành phần đầu bảng có Caprylic/Capric Triglyceride.

  • EltaMD UV Restore / một số dòng UV Clear – CCT là tá dược nền giúp lan tỏa và ổn định công thức chống nắng.

(Nên luôn kiểm tra INCI trên bao bì lô hàng vì nhà sản xuất có thể cập nhật danh mục nguyên liệu.)

9) Định hướng phát triển & xu hướng tương lai

  • Nền “silicone-like” từ dầu thực vật: CCT tiếp tục là giải pháp thiên nhiên thay thế một phần silicone trong cảm quan mượt – nhẹ.

  • Hệ dẫn hoạt chất tan trong dầu: tối ưu hòa tan & thấm của vitamin A/E, coenzyme Q10, bakuchiol… trong nền CCT.

  • Dược – dinh dưỡng thần kinh: các chế độ ăn MCT giàu C10 đang được chuẩn hóa liều – tỉ lệ cho động kinh kháng trị và rối loạn ty thể.

  • Kháng khuẩn “xanh”: phát triển conjugate C10 (với peptide/ion kim loại an toàn) nhằm tạo hệ bảo quản – kiểm soát vi sinh dịu hơn cho mỹ phẩm tự nhiên.

10) Kết luận

Capric Acid/Decanoic Acid là MCFA đa năng: trong y học, mang cơ chế chống co giật độc lập với xeton; trong mỹ phẩm, dẫn xuất CCT giúp dưỡng ẩm, cải thiện cảm quan, tăng độ ổn định và tương hợp tốt với nhiều hoạt chất kén dung môi. Nhờ hồ sơ an toàn mạnh và giá trị công thức cao, Capric Acid (đặc biệt ở dạng ester) tiếp tục là trụ cột của mỹ phẩm hiện đại và là điểm nhấn trong dinh dưỡng – thần kinh lâm sàng.

11) Nguồn tham khảo (chỉ URL + tên tác giả, theo yêu cầu)

Kim Ngân

Các tin tức khác:

  • Arachidic Acid La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Arachidic Acid Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Arachidic Acid (acid arachidic, eicosanoic acid) là một acid béo bão hòa chuỗi dài (C20:0). Đây là một thành phần tự nhiên hiếm gặp trong dầu thực vật và một số loại mỡ động vật. Trong mỹ phẩm và dược mỹ phẩm, nó thường được sử dụng…

  • Linolenic Acid La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Linolenic Acid Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Linolenic Acid (axit linolenic) là một acid béo không bão hòa đa (PUFA) thuộc nhóm omega-3, có vai trò quan trọng trong sức khỏe và chăm sóc da. Đây là acid béo thiết yếu, cơ thể không thể tự tổng hợp, cần được cung cấp qua thực…

  • Linoleic Acid La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Linoleic Acid Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Linoleic Acid (axit linoleic) là một acid béo không bão hòa đa (PUFA) thuộc nhóm omega-6, đóng vai trò thiết yếu trong cơ thể con người vì cơ thể không tự tổng hợp được. Đây là thành phần quan trọng trong lớp lipid biểu bì, có khả…

  • Oleic Acid La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Oleic Acid Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Oleic Acid (acid oleic, cis-9-octadecenoic acid) là một acid béo không bão hòa đơn (MUFA) thuộc nhóm omega-9. Đây là thành phần lipid phổ biến trong dầu thực vật và mỡ động vật, đóng vai trò quan trọng trong dinh dưỡng, y học và mỹ phẩm. Nguồn…

  • Palmitic Acid La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Palmitic Acid Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Palmitic Acid (axit palmitic, hexadecanoic acid) là một acid béo bão hòa phổ biến nhất trong tự nhiên, thuộc nhóm acid béo chuỗi dài (C16:0). Đây là thành phần cấu tạo lipid quan trọng trong cơ thể và cũng là nguyên liệu cơ bản trong mỹ phẩm,…

  • Sodium Cocoyl Isethionate La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Sodium Cocoyl Isethionate Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Sodium Cocoyl Isethionate (SCI) là một chất hoạt động bề mặt anion dịu nhẹ, thường được gọi là “baby foam surfactant” nhờ khả năng tạo bọt mịn, làm sạch hiệu quả mà ít gây kích ứng da. Nguồn gốc:SCI được tổng hợp từ dầu dừa (coconut oil)…

  • Sodium Methyl Cocoyl Taurate La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Sodium Methyl Cocoyl Taurate Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Sodium Methyl Cocoyl Taurate (SMCT) là một chất hoạt động bề mặt (surfactant) anion dịu nhẹ, thường được sử dụng trong các sản phẩm làm sạch da và tóc. Hoạt chất này có khả năng tạo bọt mịn, giúp loại bỏ bụi bẩn và dầu thừa hiệu…

  • Caprylyl Capryl Glucoside La Hoat Chat Gi Cong Dung Trong Duoc My Pham

    Caprylyl/Capryl Glucoside Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

    1. Giới thiệu tổng quan Mô tả ngắn gọn:Caprylyl/Capryl Glucoside là một chất hoạt động bề mặt không ion (non-ionic surfactant), có khả năng tạo bọt nhẹ, làm sạch dịu và đồng thời hỗ trợ hòa tan các thành phần khó tan trong công thức mỹ phẩm. Nguồn gốc:Hoạt chất này có nguồn gốc từ…