1) Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn. Carrageenan là nhóm polysaccharide sulfat hóa có nguồn gốc từ tảo đỏ (Rhodophyta), nổi bật với khả năng tạo gel, làm dày, ổn định nhũ tương và tạo màng (film-forming). Ba “họ” chính là κ- (kappa), ι- (iota), λ- (lambda), khác nhau về mức độ sulfat hóa và tính gel.

Nguồn gốc. Carrageenan được chiết xuất chủ yếu từ các chi tảo đỏ như Kappaphycus, Eucheuma, Chondrus, Gigartina, Hypnea… bằng các quy trình ngâm chiết nước nóng/kiềm, tinh sạch và sấy khô.

---

2) Cấu trúc hóa học & đặc tính sinh học

Cấu trúc. Carrageenan là poly-D-galactan gồm các đơn vị D-galactose và 3,6-anhydro-D-galactose nối β-(1→4)/α-(1→3), có gắn nhóm sulfate (≈15–40%). κ-carrageenan có hàm lượng 3,6-anhydro cao → gel rắn (K⁺), ι-carrageenan có nhiều sulfate hơn → gel đàn hồi (Ca²⁺), λ-carrageenan hầu như không tạo gel mà tăng nhớt.

Đặc tính & vai trò sinh học. Carrageenan phân hủy sinh học, thân nước, không độc ở cấp vật liệu, có khả năng tạo màng giữ ẩm, tương tác tĩnh điện, và đã được khai thác trong chống virus, chống viêm, chống đông ở cấp độ nghiên cứu sinh học – phụ thuộc kiểu carrageenan, trọng lượng phân tử và mẫu hình sulfat.

---

3) Ứng dụng trong y học

• Dẫn thuốc & vật liệu mô học. Hydrogel/hybrid κ-carrageenan–PVA được thiết kế làm nền mang thuốc qua da/da liễu cho thấy hồ sơ cơ học, giải phóng kiểm soát và tương thích mô tốt (nghiên cứu vật liệu 2025).

• Chăm sóc vết thương. Màng/hydrogel carrageenan giữ ẩm vết thương và hấp thu dịch rỉ, hỗ trợ biểu mô hóa; các tổng quan khẳng định tiềm năng trong vật liệu băng vết thương.

• Kháng virus đường hô hấp (iota-carrageenan). Thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, mù đôi cho cảm lạnh thông thường cho thấy giảm tải lượng virus và thời gian bệnh, nhất là ở ca do coronavirus người.

• Phòng ngừa COVID-19 (bổ trợ). Thử nghiệm lâm sàng ở nhân viên y tế (Argentina) ghi nhận giảm tỷ lệ mắc khi dùng xịt mũi ι-carrageenan so với giả dược (pilot RCT).

---

4) Ứng dụng trong mỹ phẩm

• Làm dày/ổn định & tạo gel: tăng độ nhớt, ổn định nhũ tương, tạo cấu trúc “jelly/gel-cream”, hỗ trợ treo hạt (suspend).

• Tạo màng giữ ẩm (film-forming): giảm TEWL, mang lại cảm giác mướt – “second skin”; biến thể Chondrus Crispus Extract (tảo đỏ chứa carrageenan) thường dùng trong gel-mask/eye-patch.

• Cải thiện cảm quan & phát hành hoạt chất: nền polymer thân nước giúp phân tán, ổn định các hoạt chất và có thể điều biến giải phóng trong hệ gel.

---

5) Hiệu quả vượt trội

• Tạo gel có “tính tinh chỉnh” theo ion: κ-carrageenan (K⁺) → gel rắn/brittle, ι-carrageenan (Ca²⁺) → gel mềm/đàn hồi, cho phép thiết kế texture đa dạng hơn so với nhiều gum thực vật khác (ví dụ xanthan).

• Màng sinh học mỏng, bóng và bền ẩm: thuận lợi cho mặt nạ hydrogel/eye-patch, tạo cảm giác “glassy” mà vẫn dịu nhẹ.

• Tiềm năng sinh học (ngoài phạm vi mỹ phẩm): hoạt tính kháng virus/kháng viêm quan sát trong các mô hình tiền lâm sàng và một số RCT đường hô hấp—gợi ý giá trị trong sản phẩm chăm sóc – hỗ trợ (không tuyên bố trị liệu trên mỹ phẩm).

---

6) Các nghiên cứu lâm sàng & khoa học (tóm tắt ngắn)

• Cảm lạnh thông thường: ι-carrageenan xịt mũi giảm thời gian bệnh ~3 ngày ở nhóm coronavirus người; giảm tái phát. (Koenighofer 2014; Ludwig 2013).

• COVID-19 (phòng ngừa bổ trợ): RCT “pilot” ở nhân viên y tế cho thấy hiệu quả phòng ngừa có ý nghĩa; cần nghiên cứu lớn hơn. (Figueroa 2021).

• Vật liệu da liễu: hydrogel κ-carrageenan–PVA cho đưa thuốc qua da với đặc tính cơ học/độ bền phù hợp (2025).

• Tổng quan cấu trúc – ứng dụng: bài tổng quan 2025 cung cấp khung cấu trúc–tính chất–ứng dụng của carrageenan, hữu ích cho phát triển công thức.

---

7) Tác dụng phụ & lưu ý sử dụng

• An toàn da liễu (mỹ phẩm). Hội đồng CIR (Expert Panel for Cosmetic Ingredient Safety) kết luận carrageenan & các dẫn xuất tảo đỏ liên quan an toàn trong thực hành sử dụng hiện nay, với điều kiện công thức không gây kích ứng; riêng hydrolyzed carrageenan từng thiếu dữ liệu, cần nhà sản xuất bảo đảm kiểm soát tạp/độ phân cắt.

• “Poligeenan” ≠ carrageenan. Một số lo ngại trong tài liệu thực nghiệm liên quan poligeenan (degraded carrageenan)—sản phẩm thủy phân axit mạnh có khối lượng phân tử rất thấp, không dùng trong thực phẩm/mỹ phẩm; cần phân biệt rõ để tránh suy diễn an toàn.

• Kích ứng/cảm giác. Ở công thức nồng độ cao, carrageenan có thể tăng nhớt quá mức hoặc để lại “film” cảm giác dính trên da mỏng/ẩm; xử lý bằng phối hợp đa polymer (xanthan, gellan, sclerotium) và tối ưu điện giải (K⁺/Ca²⁺) để đạt cảm giác mong muốn.

• Kim loại nặng/tạp chất. Nguyên liệu từ tảo có nguy cơ As/kim loại nặng; khuyến nghị cGMP & kiểm soát tạp theo CIR.

---

8) Thương hiệu/sản phẩm ứng dụng carrageenan (ví dụ)

• Good Molecules – Hydrating Gel Moisturizer With Electrolytes: thành phần có Carrageenan & Chondrus Crispus Extract.

• OSEA – Advanced Protection Cream: liệt kê Carrageenan (Chondrus Crispus) trong INCI.

• Revolution Skincare – Hyaluronic Acid Hydrating Eye Patches: chứa Chondrus Crispus (Carrageenan) Extract.

• Nhiều mặt nạ/eye-patch K-beauty & sodium carrageenan trong danh mục Incidecoder (danh sách sản phẩm có thể thay đổi theo thời gian).

---

9) Định hướng phát triển & xu hướng tương lai

• Hydrogel thông minh & dẫn thuốc qua da: phối trộn κ-carrageenan với PVA/PVP/PLA, tăng cường cơ học, kiểm soát giải phóng hoạt chất, ứng dụng derma-delivery và patch trị liệu.

• Màng sinh học & “clean beauty”: màng carrageenan/electrospun film phục vụ bao bì sinh học và mặt nạ màng mỏng; tối ưu hóa bằng nanocomposite (cellulose nano-fibril, nano-clay) để tăng độ bền/kháng khuẩn.

• Ứng dụng hỗ trợ hô hấp trên (ngoài phạm vi mỹ phẩm): nhu cầu xịt mũi ι-carrageenan phòng/giảm triệu chứng virus hô hấp vẫn được nghiên cứu—gợi ý tiềm năng care product lân cận mảng beauty-wellness (cần tuân thủ khung pháp lý).

---

10) Kết luận

Carrageenan là polymer tự nhiên đa năng cho mỹ phẩm: tạo gel, làm dày, ổn định, tạo màng giữ ẩm và cải thiện cảm quan. Dữ liệu an toàn da liễu từ CIR ủng hộ an toàn khi dùng đúng thực hành; cần phân biệt rõ carrageenan với poligeenan. Ở giao thoa y sinh, ι-carrageenan tiếp tục được nghiên cứu như tác nhân hỗ trợ đường mũi. Với xu hướng clean/biobased, carrageenan sẽ tiếp tục là nền polymer chủ lực cho gel-cream, hydrogel mask, eye-patch và các hệ dẫn hoạt chất thế hệ mới.

---

11) Nguồn tham khảo (URL + tên tác giả)

1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12203331/ — Hala A. Ibrahium

2. https://www.cir-safety.org/sites/default/files/plpogu092015final.pdf — Belsito D.V. et al.

3. https://www.cir-safety.org/sites/default/files/redalg092021FR.pdf — Expert Panel for Cosmetic Ingredient Safety (CIR); Heldreth B.; Cherian P.

4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24219370/ — Ludwig M. et al.

5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25411637/ — Koenighofer M. et al.