Nhóm chống lão hóa, Nhóm chống oxy hóa, Nhóm chống viêm và làm dịu da, Nhóm Hoạt Chất Dược Mỹ Phẩm

Panax Ginseng Root Extract Là Hoạt Chất Gì, Công Dụng Trong Dược Mỹ Phẩm

26/09/2025 1 lượt xem

1) Giới thiệu tổng quan

Mô tả ngắn gọn:
Panax Ginseng Root Extract là chiết xuất từ rễ nhân sâm châu Á (Panax ginseng C.A. Meyer), giàu ginsenosides (Rb1, Rg1, Rg3, Re, v.v.), polysaccharide, peptide/glycoprotein, polyacetylene và vi chất. Trong da liễu – mỹ phẩm, hoạt chất nổi bật nhờ chống oxy hóa – chống viêm – tăng tổng hợp collagen – hỗ trợ quang bảo vệ – điều hòa sắc tố.

Nguồn gốc:

  • Tự nhiên: ngâm chiết rễ sâm (tươi, bạch sâm, hồng sâm/“red ginseng” đã hấp sấy) bằng nước/ethanol/glycerin; có thể chuẩn hóa hàm lượng ginsenoside.

  • Bán tổng hợp/công nghệ: thủy phân enzym, lên men (tạo “rare ginsenosides” như Rg3, F1), bao vi nang/liposomal để tăng ổn định – thấm qua da.

2) Cấu trúc hóa học & đặc tính sinh học

Cấu trúc – nhóm chất chính:

  • Ginsenosides: saponin triterpenoid (khung dammarane), 2 họ (protopanaxadiol: Rb1, Rb2, Rc, Rd…; protopanaxatriol: Rg1, Re, Rf…). Các nhóm đường và nhóm hydroxyl quyết định độ phân cực, khả năng tương tác màng và hoạt tính sinh học.

  • Gintonin (glycolipoprotein gắn LPA), polysaccharide và peptide hỗ trợ miễn dịch & lành thương.

Đặc tính – vai trò sinh học trên da:

  • Chống oxy hóa (quét ROS, ức chế peroxid hóa lipid).

  • Chống viêm & điều biến miễn dịch (giảm NF-κB/COX-2; hạ IL-1β, TNF-α).

  • Kích thích fibroblast, tăng collagen/HA → cải thiện đàn hồi – nếp nhăn.

  • Quang bảo vệ (giảm stress ER, apoptosis sau UVB; bảo vệ sợi collagen).

  • Điều hòa sắc tố: một số ginsenoside ức chế tyrosinase/melanogenesis; một số khác có thể tăng sắc tố tùy bối cảnh – cần tối ưu công thức.

3) Ứng dụng trong y học

  • Da liễu – chống lão hóa & tổn thương ánh sáng: tăng mật độ collagen/độ đàn hồi, hỗ trợ giảm nhăn quanh mắt; giảm tổn thương do UVB (tiền lâm sàng & lâm sàng nhỏ).

  • Lành thương – tái tạo mô: thúc đẩy tăng sinh fibroblast/keratinocyte, tăng HA; tiềm năng trong chăm sóc vết thương và sẹo (chủ yếu bằng chứng in vitro/động vật).

  • Rối loạn sắc tố: một số phân đoạn sâm (Rb1, Re, F1…) có tác dụng giảm melanogenesis; tuy vậy cũng có báo cáo kích thích sắc tố (Rb1/Rg1) trong mô hình nhất định → cần chọn loại ginsenoside & nồng độ phù hợp.

(Các nghiên cứu cụ thể được tóm tắt ở Mục 6.)

4) Ứng dụng trong mỹ phẩm

  • Chống lão hóa/đàn hồi: tăng biểu hiện collagen I/III, elastin; hỗ trợ mịn da – giảm nếp nhăn (đặc biệt vùng mắt).

  • Chống oxy hóa & bảo vệ sinh học trước UV/ô nhiễm: giảm hồng ban, giảm MMPs gây thoái hóa collagen (cơ chế bổ trợ, không thay thế SPF).

  • Làm dịu – chống viêm: thích hợp da nhạy cảm/đỏ rát sau nắng hoặc sau thủ thuật nhẹ.

  • Làm đều màu: nhờ ức chế tyrosinase/melanogenesis ở một số phân đoạn; thường phối hợp niacinamide, vitamin C, arbutin để tối ưu.

  • Chăm sóc tóc – da đầu: chống oxy hóa nang tóc, hỗ trợ vi tuần hoàn (ứng dụng trong một số serum da đầu).

5) Hiệu quả vượt trội & giá trị

So sánh nhanh:

  • So với vitamin C (L-AA): ginseng ổn định hơn ở pH trung tính, ít châm chích; sức làm sáng thấp hơn L-AA, nhưng điểm mạnh ở đàn hồi – lành thương – làm dịu.

  • So với retinoid: retinoid vượt trội về tái cấu trúc ECM/nhăn; ginseng phối hợp tốt để giảm kích ứng, tăng bảo vệ oxy hóa.

  • So với niacinamide: niacinamide đa năng (hàng rào/đốm nâu/bã nhờn); ginseng bổ sung mảng chống oxy hóa – kích thích collagen – phục hồi sau UV.

Giá trị nổi bật: đa cơ chế, dễ dung nạp, linh hoạt trong nhiều dạng bào chế; phù hợp triết lý “photobiology-aware skincare”: chống nắng + chống oxy hóa + chống viêm.

6) Các nghiên cứu lâm sàng & khoa học (tóm tắt + URL + tác giả)

  • Lâm sàng, ngẫu nhiên, mù đôi – hồng sâm xử lý enzym: cải thiện độ nhám nếp nhăn quanh mắt, đàn hồi & ẩm da trên người khỏe mạnh sau 8 tuần; an toàn tốt. URL: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5005355/ — S.Y. Park

  • Tác động lên fibroblast người: Ginsenoside Rb1 tăng tăng sinh fibroblast & tổng hợp collagen (yếu tố then chốt chống lão hóa). URL: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7949929/ — G.Y. Lee.

  • Quang bảo vệ (in vivo/tiền lâm sàng & cập nhật 2024): chiết xuất nhân sâm giảm photodamage do UVB bằng điều hòa ER-stress/VMP1. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39232284/ — J. Chen.

  • Sắc tố: Rb1 ức chế melanogenesis trong tế bào B16 (phụ thuộc liều). URL: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4179673/ — L. Wang.

  • Tổng quan melanogenesis: lên men/hồng sâm tăng hoạt tính ức chế tyrosinase so với sâm thường. URL: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4268563/ — K. Kim.

  • Bằng chứng trái chiều: Rb1/Rg1 có thể tăng melanogenesis trong một số mô hình tế bào người. URL: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2014/892073 — M. Lin.

  • An toàn thành phần (CIR, 2015): các thành phần nguồn rễ Panax an toàn trong thực hành sử dụng & nồng độ báo cáo. URL: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26684797/ — L.C. Becker.

7) Tác dụng phụ & lưu ý sử dụng

  • Đa số dung nạp tốt khi bôi ngoài. Có thể kích ứng nhẹ, đỏ rát/viêm da tiếp xúc (hiếm), nhất là công thức có hương liệu/cồn.

  • Nguy cơ điều hòa sắc tố hai chiều: tùy loại ginsenoside, nồng độ, nền công thức; vì vậy nên ưu tiên chiết chuẩn hóa/đã công bố dữ liệu.

  • Đường uống (thực phẩm chức năng sâm): có thể gây mất ngủ, bồn chồn, rối loạn tiêu hóa ở người nhạy cảm; cần theo dõi tương tác thuốc (kháng đông, hạ đường huyết…).

  • Hướng dẫn dùng an toàn (bôi ngoài):

    • Serum/kem: 0.05–0.5% ginsenoside chuẩn hóa hoặc 1–10% chiết rễ (tùy nhà sản xuất); dùng 2 lần/ngày sau bước làm sạch – trước/hoặc sau niacinamide, trước kem chống nắng buổi sáng.

    • Phối hợp: rất hợp với niacinamide, panthenol, HA, vitamin E; nếu dùng cùng retinoid/acid hãy cách lớp để giảm kích ứng.

    • Đóng gói – ổn định: ưu tiên tuýp/airless, thêm chất chống oxy hóa đồng vận; tránh nhiệt – ánh sáng.

8) Thương hiệu & sản phẩm tiêu biểu có Panax Ginseng Root Extract

  • Sulwhasoo – Concentrated Ginseng Renewing/Rejuvenating Serum (có Panax Ginseng Root Extract/Ginseng Flower/Seed Oil; định vị cải thiện đàn hồi – nếp nhăn). Nguồn: trang sản phẩm & INCIdecoder.

  • Beauty of Joseon – Revive (Repair) Serum: Ginseng + Snail (thành phần nền Panax Ginseng Root Water/Extract tỉ lệ cao).

  • I’m From – Ginseng Serum (ghi 7.98% Panax Ginseng Root Extract trên INCIdecoder; có Ginseng Seed Oil).

  • Origins – GinZing™ (nhiều phiên bản dưỡng ẩm/SPF dùng Panax Ginseng như thành phần chủ đạo).

9) Định hướng phát triển & xu hướng tương lai

  • Chuẩn hóa & “fingerprinting”: chuyển từ “chiết xuất chung” sang chuẩn hóa ginsenoside (vd. Rg1/Rb1/Rg3 %), công bố hồ sơ HPLC, kèm dữ liệu lâm sàng chuẩn hóa (độ đàn hồi, nếp nhăn, sắc tố, TEWL).

  • Công nghệ dẫn truyền thông minh: encapsulation/liposomal, gintonin-rich fraction, hệ hydrogel – patch vi kim để tăng thấm chọn lọc và ổn định.

  • Công thức “photoprotection-plus”: kết hợp nhân sâm với sunscreen + niacinamide + bio-peptide nhằm tối ưu bảo vệ sinh học trước UV/ô nhiễm.

  • Cá thể hóa & vi sinh vật học da: kết hợp pre/pro/postbiotic để tăng dung nạp; phát triển rare ginsenosides từ lên men giúp hiệu lực cao, kích ứng thấp.

10) Kết luận

Panax Ginseng Root Extract là thành phần đa mục tiêu với nền tảng cơ chế rõ: chống oxy hóa – chống viêm – kích thích tổng hợp collagen/HA – hỗ trợ quang bảo vệ – điều hòa sắc tố. Bằng chứng lâm sàng cho thấy cải thiện nhăn – đàn hồi khi dùng đều đặn; tiền lâm sàng củng cố vai trò bảo vệ trước UVB. Giá trị thực tiễn cao nhất đạt được khi chuẩn hóa ginsenoside và phối hợp trong công thức chú trọng hàng rào – quang bảo vệ.

11) Nguồn tham khảo

(Chỉ URL + tên tác giả; ưu tiên tạp chí/nghiên cứu quốc tế)

  1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5005355/ — S.Y. Park. PMC

  2. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7949929/ — G.Y. Lee. PMC

  3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39232284/ — J. Chen. PubMed

  4. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4179673/ — L. Wang. PMC

  5. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4268563/ — K. Kim. PMC

  6. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2014/892073 — M. Lin. Thư viện Trực tuyến Wiley

  7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26684797/ — L.C. Becker. PubMed

  8. https://us.sulwhasoo.com/products/concentrated-ginseng-rejuvenating-serum — Sulwhasoo. Sulwhasoo

Kim Ngân

Các tin tức khác: